Tarih, mimari, güzel sanatlar ilgi alanınızdaysa istikamet belli. Ancak Mısır turuna karar vermeden önce programa dikkatli bakın: Aşağıdaki yerlerin en az 10 tanesi yoksa başka bir acenteyi aramanızda fayda var!
Eğer tarihe, mimariye, güzel sanatlara ilginiz varsa dünyanın en eski uygarlıklarından birisini kurmuş ve bunu uzun süre bir imparatorluk olarak ayakta tutmayı başarmış olan Mısır bana sorarsanız görülmesi mutlaka gerekli olan ülkelerin başında geliyor.
Mısır, inanılmaz zenginlikte bir uygarlık kalıntısı sunuyor. Ama bunların ne olduğu, ne zaman ve ne amaçla yapıldığını anlamak için önceden mutlaka bir hazırlık yapmakta yarar var. Nasıl olsa rehber anlatacak demek doğru değil. 1000 avro dolayında bir maliyete çıkacak olan böyle bir tura çıkmadan önce 15–20 YTL verip bir kitap almak ve okumak çok önemli.
Mısır turuna karar vermeden önce turun götüreceği yerleri iyice incelemenizi öneririm. Aşağıdaki yerlerin en az 10 tanesi katılmayı düşündüğünüz tur kapsamında değilse başka bir tur arayın...
Karnak Tapınağı (Luxor): Mısır’da yeni krallık döneminden önce Amon rahipleri son derecede güçlüydüler. Bu tapınak, bu rahiplerin, Teb kentinin üç tanrısının başı olan tanrı Amon adına yaptırdığı dünyanın en büyük dinsel merkezlerinden birisini oluşturuyor. Tapınağın duvarlarında Hititlerle yapılan Kadeş Barış Antlaşması’nın Mısır versiyonu yer alıyor.
Ölmeden önce görülmeli...
Luxor Tapınağı (Luxor): Bu tapınak da yeni krallık döneminde inşa edilmiş ve yine Tebâ’nın üç tanrısına armağan edilmiş. Tapınağın yapımı III. Amenofis zamanında başlamış, III. Tutmosis tarafından genişletilmiş ve II. Ramses tarafından tamamlanmış. Tapınağın girişinde 25 metre yükseklikte bir granit dikilitaş yer alıyor. II. Ramses’in Kadeş Savaşı’nda Hititleri nasıl yendiği resimlerle ve hiyeroglif yazılarıyla anlatılıyor. Luxor Tapınağı ölmeden önce görülmesi gereken 50 yerden birisi olarak sayılıyor.
Abydos Tapınağı: Nil Nehri üzerinde, Kahire ile Luxor arasında (Luxor’a çok daha yakın) bir tapınak kompleksi. Yerel tanrı Khentiamentiu için yaptırılmış, sonradan tanrı Osiris’e adanmış ve II. Ramses’in babası I. Seti tarafından tümüyle elden geçirilmiş olan bu tapınak, eski Mısır firavunlarının bir bölümüne mezarlık görevi de görmüş.
Ramesseum Tapınağı (Luxor): II. Ramses’in anısına kendisi tarafından yaptırılmış olan büyük tapınak kompleksi. Bunun duvarlarında da II. Ramses’in Kadeş Savaşı’nda Hititleri nasıl yendiğini anlatan yazılar ve resimler var.
Abu Simbel Tapınağı (Nubye): Yine II. Ramses tarafından yaptırılmış bir tapınak kompleksi. İki tapınaktan oluşuyor: İlki kendisi için, ikincisi sevgili karısı Nefertari için yaptırılmış. Bana sorarsanız, Mısır gezisinin en önemli ayağı burası. Gideceğiniz Mısır turunda Abu Simbel gezisinin mutlaka olmasını arayın. Abu Simbel’i gezip görmeden dönerseniz Mısır turunuz yarım kalmış demektir. İç duvarlarında anlatılan birçok şeyin yanı sıra II. Ramses’in Kadeş Savaşı’nda Hititleri yenmesinin öyküsü de var. Abu Simbel de ölmeden önce görülmesi gereken 50 yerden birisi olarak belirlenmiş.
Krallar Vadisi (Luxor): Eski firavunlar kendilerine piramit mezarlar yaptırmış. Ne var ki çok dikkat çekici olan bu mezarların hepsi soyulmuş. Bunu gören sonraki firavunlar Luxor’da Krallar Vadisi adı verilen yeri toplu mezarlık olarak seçmişler ve mezarlarını buraya gizlemişler. Kuşkusuz en popüler mezar, içindekilerin hemen hemen hepsi Kahire’deki Mısır Müzesi’ne taşınmış olmasına karşın, Tutenkamon’a ait olanı.
Hatşepsut Tapınağı (Luxor): Mısır tarihinde fazla görülmeyen kadın firavunların en ünlüsü olan Hatşepsut’un kendisi için yaptırdığı mezar anıt, son derecede görkemli bir eser. O da Luxor’da, Krallar Vadisi’nin hemen arka tarafında yer alıyor. Gerek Anıtkabir’i andıran yapı, gerekse heykeller son derecede çarpıcı bir görüntü sunuyor.
Akhenaten’in yüzüne dikkat!
Giza Piramitleri ve sfenks:Kahire’nin Giza bölgesinde yer alan piramitler ve sfenks, herkesin tarih kitaplarından bildiği bir görünümü canlı olarak karşısında bulması anlamını taşıyor. Bunların ön tarafında da dev sfenks yer alıyor. Giza piramitleri (aslında yalnızca Keops piramidi), hem dünyanın yedi harikasından birisi sayılıyor hem de ölmeden önce görülmesi gereken 50 yer arasında gösteriliyor.
Mısır Müzesi (Kahire): Bana sorarsanız dünyanın en önemli müzelerinden birisi Kahire Müzesi. Ölmeden önce görülecek 50 yer arasında sayılmıyor ama bence mutlaka görülmesi gerekli. Hakkıyla gezilmesi günlerce sürebilir. Ama bu tür gezilerde en çok birkaç saatlik zamanınız oluyor. Tur liderleri sizi nasıl olsa gezdirecek ama size önerim, Tutenkamon’un mezarından çıkan eşyaları ve özellikle altın maskesi (üst katta 3 numaralı oda) ile altın tahtını (üst katta 35 numaralı galeri) görmeniz. Bir de tektanrılı dine geçmiş ve bunun için kimilerince reformcu, kimilerince sapkın firavun olarak adlandırılmış bulunan Akhenaten ve karısı Nefertiti’nin heykel ve büstlerinin sergilendiği giriş katındaki 3 numaralı odayı kaçırmamanız gerektiğini söylemek isterim. Akhenaten’in yüzüne dikkat edin. Marfan sendromu denilen hastalıktan mustarip olduğu için yüz kemikleri uzamış, yarı Çinli bir görünüm almış olduğunu göreceksiniz. Akhenaten sapkın olarak ilan edildiği için adı bütün yazıtlardan silinmiş ve heykelleri kırılmış, tapınakları yerle bir edilmiş. Sonradan toprak altından çıkarılan heykelleri (Hepsi kırık olarak bulunmuş) bu müzeye taşınmış. Yani Akhenaten’i bu müze dışında bir yerde görmek mümkün değil.
Ve diğerleri: Bunların yanı sıra Nil Nehri üzerindeki şahin başlı tanrı Horus’a adanmış olan Edfu Tapınağı; bir bölümü Horus’a, bir bölümü de timsah başlı tanrı Sobek’e armağan olarak yapılmış Kom Ombo Tapınağı; aynı adı taşıyan bir adacık üzerine inşa edilmiş Philae Tapınağı (Aswan) görülmesi gereken yerler arasında sayılıyor.
**
Şanslı Mısır, şanssız Türkiye
Mısır’daki bütün tapınaklar ve heykeller binlerce yıldır sağlam ve yerli yerinde duruyor. Akhenaten gibi nefret edilen bir firavunun heykelleri parçalanmak istenmiş olmasına karşın onlar bile yarı sağlam halde günümüze kadar kalmış. Bunun birinci nedeni, bu tapınak ve heykellerin büyük ölçüde granit ya da bazalt gibi taşlardan kesilerek yapılmış olması. İkinci nedeni de Mısır’da nem olmaması. Binlerce yıllık kerpiç duvarlar bile büyük ölçüde ayakta duruyor. Oysa II. Ramses ile aynı dönemde Anadolu’da Hititlerin yaptıklarından pek azı ayakta kalabilmiş. Bugün Anadolu’daki antik kerpiç duvarlardan eser yok. Nedeni, Anadolu’nun kar ve yağmur biçiminde yağış alıyor olması. Doğa koşulları Hitit eserlerini yok ederken tam tersine Mısır eserlerini korumuş. O nedenle Mısır’da ayakta kalmış birçok eser görebilmenize karşılık Anadolu’da dörtte biri ayakta kalmış olan eserlere bakıp hayal kurmak zorunda kalıyorsunuz. Bu çerçevede Hattuşa’nın eski hafiri Jurgen Seeher ve ekibinin JTI şirketinin sponsorluğuyla ayağa kaldırmayı başardığı surların 65 metrelik bölümü çok büyük önem taşıyor.
**
Mısır’ın turizm tanrısı
II. Ramses, 66 yıldan fazla firavunluk yapmış Mısır’a ve inanılmaz tapınaklar, eserler bırakmış arkasında. Nereye başınızı çevirseniz II. Ramses’den kalma bir eser görüyorsunuz. O kendisini sonsuzluğa hazırlayan bir şeylerin peşindeydi kuşkusuz. Ve sanırım aradığı sonsuzluğu da bir anlamda bulmuş görünüyor. Her gün binlerce insan heykellerini ziyaret ediyor ve adını anıyor. Bu haliyle de Mısır’a müthiş bir turizm geliri sağlıyor. Bana sorarsanız II. Ramses, Mısır’ın turizm tanrısı olmuş.
**
II. Ramses ve Kadeş Savaşı
II. Ramses’in yaptırdığı tapınakların duvarlarında Kadeş Savaşı’yla ilgili resimleri incelerken
birden Mısırlıların savaşı kaybettiğine ilişkin bir başka kanıtın farkına vardım. Yaptırdığı bütün eserlere aynı şeyleri resmettirmiş II. Ramses. Yani bir yalanı ne kadar çok tekrarlarsan o kadar doğru sanılır tezine sığınmış. Eğer savaşı kazanmış ve ülkesine ganimetlerle dönmüş olsa bunu bir yerde anlatır, geçer giderdi.
